Zakaz „Kompaktowy” | Jürgen Elsässer w Krainie Czarów

Federalny Sąd Administracyjny w Lipsku rozpatruje sprawę zakazu czasopisma „Compact”. Podczas rozprawy jego założyciel i redaktor naczelny, Jürgen Elsässer, sprytnie położył przed sobą na stole książkę, jakby czytał: swoją autobiografię „Jestem Niemcem. Jak lewicowiec stał się patriotą”, opublikowaną w 2022 r. Na okładce znajdowało się jego zdjęcie portretowe. Skrupulatnie zaplanowane wystąpienie. Decyzja sądu ma zostać ogłoszona we wtorek.

Sklasyfikowany jako „z pewnością prawicowy ekstremizm” przez Federalny Urząd Ochrony Konstytucji od 2021 r., magazyn został zakazany w lipcu 2024 r. przez ówczesną minister spraw wewnętrznych Nancy Faeser. Redaktor naczelny Jürgen Elsässer przyjął tego ranka w swoim domu śledczych, którzy chcieli zabezpieczyć dowody i aktywa, w szlafroku. W sierpniu Federalny Sąd Administracyjny częściowo zawiesił jednak natychmiastowe egzekwowanie zakazu. Najwyraźniej nie został on wystarczająco dokładnie przygotowany.

W swojej autobiografii Jürgen Elsässer przedstawia swoją drogę do zostania prawicowym dziennikarzem ekstremistycznym jako przebudzenie, oparte na znaczącej roli, jaką odegrał w lewicowym krajobrazie medialnym. „Po zaledwie sześciu latach w dziennikarstwie byłem już jednym z najbardziej znanych nazwisk w lewicowym świecie medialnym. Przez dobre dwa lata byłem starszym redaktorem politycznym miesięcznika „Konkret”, okrętu flagowego lewicowego dziennikarstwa od czasów Ulrike Meinhof, i świetnie dogadywałem się z moim szefem, Hermannem L. Gremlizą. „Gremliza jest prorokiem, a Elsässer jego ostrym mieczem” było dowcipem z tamtych czasów”. Prawdopodobnie sam wymyślił ten dowcip.

W swojej autobiografii przedstawia siebie jako dzikiego i rodowodowego: „Ogień Południa płonie w moich żyłach, otulony stalą nordyckich cnót. Kim innym mógłbym się stać, jak nie rewolucyjnym bojownikiem przeciwko niesprawiedliwości?” Ten rodzaj trywialnego romantyzmu rewolucji przenika całą książkę. I tak przechodzi przez lata Elsässera w lewicowej krainie czarów, z pełnym pasji sercem jako najwyższym kontrolerem wskazującym drogę – czego nie należy traktować jako wartości nominalnej. Ponieważ Elsässer zwraca się teraz do prawicowej publiczności, chce, aby jego antyniemieckie stanowiska po aneksji NRD do RFN w 1990 r. były rozumiane jako podejście taktyczne, a nie antynarodowe: „Moja antyniemiecka strategia, nawet w najgorszym wydaniu, nie była nacechowana emocjonalnie, nie była skierowana przeciwko moim rodakom, ale motywowana politycznie”.

Koncepcja „ludzi” w ogóle — Elsässer w swoich artykułach rozróżniał dobrych i złych ludzi. Dekonstrukcja myślenia etnicznego nie była jego stylem. Poprzez okrężną drogę solidarności z polityką etniczną i agresywną agresją Slobodana Miloševicia w Serbii, która zasadniczo nie była lepsza od tej Franjo Tudjmana w Chorwacji, kategorie etniczne i nacjonalistyczno-pro-serbskie stały się dla Elsässera coraz ważniejsze — co sprowadzało się na przykład do rasowego poniżania grupy ludności, która identyfikowała się jako Kosowianie lub umniejszania masakry muzułmanów z Bośni w Srebrenicy w 1995 r. przez serbskie milicje.

Marit Hofmann, która była odpowiedzialna za dział kultury w Konkret, mówi: „To katastrofalne, że Konkret nie zajął się jeszcze tą częścią historii swojego magazynu, która obejmuje wspieranie serbskiego nacjonalizmu, zaprzeczanie masakrom i schlebianie teoriom spiskowym po 11 września”. Według jej wspomnień Elsässer „nie był zbyt pomocny jako redaktor, ponieważ pracował niemal wyłącznie nad swoją autopromocją, która coraz bardziej skłaniała się ku byciu trybunem ludu. Znalazł odpowiednią publiczność po prawej stronie, a nie po lewej”.

W 2002 roku Elsässer został zwolniony z Konkret. Wrócił do Junge Welt, które on i inni musieli opuścić w 1997 roku po sporze dotyczącym orientacji politycznej i personalnej gazety. Następnie założyli Jungle World , gdzie mógł opublikować tylko kilka artykułów. Później ponownie pokłócił się z redaktorami Junge Welt, tymczasowo zostając freelancerem w Neues Deutschland, a także został z niego wyrzucony w 2009 roku po założeniu organizacji międzyfrontowej „przeciwko kapitałowi finansowemu”, która została również przyjęta z zadowoleniem przez NPD i Junge Freiheit.

Wbrew jego własnemu wizerunkowi, Elsässer nie był centralną postacią w formowaniu inicjatywy „Radykalnej Lewicy” w latach 1988/89 i kampanii „Nigdy Więcej Niemiec”, którą zainicjowała w 1990 r., ani w powstającym ruchu antyniemieckim. Nie jest wymieniony wśród zwolenników z imienia w antyniemieckich apelach lat 90., takich jak „Nie głosujcie na Niemcy” w grudniu 1990 r. lub „Nie pokojowo z Niemcami” 8 maja 1995 r. Nie jest również wymieniony w grubej gazecie „Radykalna Lewica Pamphlet” z marca 1991 r. z jej „Wezwaniem do Rady Antywojennej” w świetle wojny w Zatoce Perskiej.

Już wcześniej, w Lidze Komunistycznej (KB), do której Elsässer należał od 1976 r., był kontrowersyjny, ale nie liderem myśli. Czuł się przede wszystkim odpowiedzialny za siebie. „Jürgen Elsässer wszędzie dominował i uwielbiał być w centrum uwagi” — wspomina Paul Stern, były członek KB, w wywiadzie. „Wśród nas w kolońskiej KB był znany jako Gallo — galijski kogut, który zawsze miał coś do powiedzenia i najgłośniej piał w kurniku”.

Elsässer napisał kilka artykułów dla „Arbeiterkampf”, gazety KB. „Co więcej, żadna z jego niekiedy nagłych zmian stanowiska lub kursu, przynajmniej od początku jego antyniemieckiej fazy w latach 1989/1990 , nie wynikała z jakiejkolwiek formy intelektualnej refleksji” – podsumowuje autor Bernhard Schmid, sam będący członkiem KB w Badenii-Wirtembergii od 1987 r. „W każdym przypadku chodziło po prostu o przyjęcie pozy, która mu się podobała lub wydawała się obiecywać sukces lub uwagę”.

W swojej autobiografii pod nagłówkiem „Idealna organizacja” Elsässer stwierdza: „Gdyby ktoś chciał ponownie dokonać zamachu stanu, musiałby to zrobić mniej więcej tak, jak wówczas robiła to KB. Wszystkie strategiczne kwestie, które pojawiły się na lewicy w latach 70. i które KB rozwiązała inteligentnie, wypływają dziś na powierzchnię po stronie patriotycznej i liberalnej. (...) Niepowodzenie rewolucyjnej koncepcji KB nie było spowodowane naszą strategią i taktyką, ale naszą ideologią”. Pozbawienie KB jej politycznego fundamentu, skupienie się wyłącznie na „zamachu stanu” i „rewolucyjnej koncepcji” jest taktyką Elsässera: aby propagować prawicowy zamach stanu, KB zostaje narzucona z „rewolucyjną koncepcją”, której nigdy nie miała. Zamiast tego KB zdefiniowała się poprzez walkę z „faszystowizacją państwa i społeczeństwa” oraz poprzez demokratyczne i społeczne walki obronne, o co była wielokrotnie oskarżana przez inne, znacznie bardziej rewolucyjne grupy K.

Krytyka Elsässera trwa, zwłaszcza w świetle wzrostu AfD i autorytaryzmu. Federalne Ministerstwo Spraw Wewnętrznych nie zastąpi Antifa, podobnie jak Federalny Sąd Administracyjny. Teraz reklamuje nawet szlafrok, który miał na sobie podczas nalotu 16 lipca 2024 r., w dniu wydania zakazu: „Kompaktowy szlafrok „Elsässer” wreszcie dostępny”, reklamuje „Compact Shop”, jako sposób na „przeciwstawienie się władzy państwowej”. „Dzięki temu designerskiemu szlafrokowi z cienkiego weluru będziesz dobrze ubrany na każdy nalot”. Jeśli „Compact” zostanie zakazany, prawicowa scena ekstremistyczna zostanie również odcięta od dostaw niesmacznych szlafroków.

Autor był członkiem KB od 1976 r. aż do jej rozwiązania w 1991 r., a w latach 1993-2004 pracował w redakcji czasopisma »Konkret«.